Kolarstwo i medale olimpijskie. 11 biało-czerwonych historii

fot. Jakub Zimoch/Rowery.org

Medale olimpijskie napędzały i napędzają kolarstwo, jak każdą sportową dyscyplinę. Polska poszczycić się może siedmioma srebrnymi i czterema brązowymi, w sumie 11 krążkami zdobytymi między rokiem 1924 a rokiem 2016.

Biało-czerwoni po raz pierwszy na olimpijskim podium w kolarstwie stanęli na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu, 27 lipca 1924 roku. Józef Lange, Jan Łazarski, Tomasz Stankiewicz i Franciszek Szymczyk stanowili czwórkę oddelegowaną do wyścigu drużynowego na dochodzenie.

Na 500-metrowym welodromie w Vincennes polska obsada była jedną z dziesięciu drużyn biorących udział w zmaganiach. Polacy w pierwszej rundzie pokonali Łotyszy, trafiając wraz z pięcioma innymi drużynami do ćwierćfinałów. Tam ulegli Belgom o cztery sekundy, jednak ta porażka nie przekreślała szans na medal. Oprócz trzech zwycięzców wyścigów dalej przechodziła również drużyna z najlepszym czasem spośród pozostałych. Ten okazała się mieć polska czwórka.

Pary półfinałowe tworzyli Włosi i Belgowie, a także Polacy i Francuzi. Pierwszy wyścig musiał zostać powtórzony po defekcie jednego z Belgów na pierwszym okrążeniu, lecz mimo tego do finału przeszła czwórka zawodników z Półwyspu Apenińskiego. Drugą rywalizację również rozpoczynano dwa razy, gdyż jeden Francuzów upadł. Ostatecznie jego obrażenia sprawiły, że trójkolorowa kadra nie mogła nawiązać walki z Polakami. Biało-czerwoni do finału awansowali po wygranej o prawie dwie sekundy.

W walce o złoto jechali równo z Włochami przez dwie pętle betonowego toru, lecz na ostatnich dwóch zanotowali 8-sekundową stratę. Złoto trafiło do Włochów, Polacy zadowolić się musieli srebrem. Był to jeden z dwóch kompletów wywalczonych na tych Igrzyskach przez reprezentację Polski, razem z brązem Adama Królikiewicza w jeździectwie.

Meksyk i regularność lat 70.

Dorobek ten nie powiększył się przez kolejne dekady. Kolarstwo polskie na kolejne medale olimpijskie czekało aż 40 lat, do 17 października 1968. Podczas Igrzysk Olimpijskich w Meksyku 32 kolarzy rywalizowało w wyścigu na czas na dystansie kilometra, pierwszej konkurencji na torze. Szybki tor, a także wysokie położenie miasta sprawiło, że aż 17 z zawodników pobiło istniejący rekord olimpijski. Padł również rekord świata.

Trzeci wynik wykręcił Polak, Janusz Kierzkowski, który po 800 metrach miał najlepszy wynik. Ostatecznie lepsi od ówczesnego zawodnika Legii Warszawa okazali się Francuz Pierre Trentin i Duńczyk Niels Fredborg. Do srebra zabrakło ledwie 0,02 sekundy, do złota zaś ponad pół sekundy.

Lata 70. XX wieku przyniosły dużą garść medali, w tym dwa wywalczone na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium w 1972 roku. 29 sierpnia, w jeździe drużynowej na czas na dystansie 100 kilometrów, pierwszy krążek zdobyła czwórka Ryszard Szurkowski, Edward Barcik, Lucjan Lis i Stanisław Szozda. Polacy na półmetku mieli najlepszy wynik, wyprzedzając reprezentację ZSRR o 15 sekund. W drugiej części trasy konkurenci pojechali jednak 45 sekund szybciej i zgarnęli złoto. Brąz początkowo przypadł Holendrom, lecz ostatecznie został im zabrany za złamanie przepisów dopingowych.

Kilka dni później, 4 września, brąz w rywalizacji tandemów na torze zdobyli Andrzej Bek i Benedykt Kocot. W 1972 roku ta konkurencja została rozegrana po raz ostatni na Igrzyskach. Polacy w pierwszej rundzie pokonali Włochów, w ćwierćfinale zaś w dwóch biegach okazali się lepsi od zawodników RFN. Półfinał za to przyniósł porażkę z duetem z NRD, ​​Jürgenem Geschke i Wernerem Otto. Rywalizację o trzecie miejsce Bek i Kocot toczyli z Francuzami, Danielem Morelonem i Pierrem Trentinem, którzy niespodziewanie przegrali z zawodnikami z ZSRR. Trentin zakończył karierę przed Igrzyskami, jednak został niespodziewanie przywrócony jako zastępstwo dla kontuzjowanego Gerarda Quintyna. Polacy zdobyli brąz w dwóch wyścigach.

Dwa medale Polacy przywieźli również z Igrzysk Olimpijskich w Montrealu. 18 lipca 1976 roku drugi raz z rzędu biało-czerwona kadra zdobyła srebro w jeździe drużynowej na czas na dystansie 100 kilometrów. Tym razem w składzie  znaleźli się Ryszard Szurkowski, Tadeusz Mytnik, Mieczysław Nowicki i Stanisław Szozda. Czwórka straciła 20 sekund do zawodników ZSRR, których pokonała na poprzednich mistrzostwach świata w 1975 roku. Podium uzupełnili Duńczycy.

W wyścigu ze startu wspólnego elity, 26 lipca, brąz wywalczył za to Nowicki. Polak zaatakował wraz z dziewięcioma innymi zawodnikami na szóstej rundzie pagórkowatej trasy i utrzymał się na czele do końca. Złoto zdobył Szwed Bernt Johansson, który na metę wpadł 31 sekund przed grupką przeprowadzoną przez Petera Thalera. Niemiec stracił medal ze względu na nieregularny sprint, srebro przejął zatem trzeci na mecie Giuseppe Martinelli, a brąz Nowicki.

Ostatnie medale XX wieku

Na Igrzysk Olimpijskich w Moskwie w 1980 roku srebro w wyścigu ze startu wspólnego wywalczył Czesław Lang. Bojkot państw Zachodu mocno ograniczył stawkę i wykluczył udział faworytów. Polak na mecie wyprzedził Jurija Barinova, a duet finiszował prawie trzy minuty za zwycięskim przedstawicielem gospodarzy, Siergiejem Suchoruczenkowem, który odjechał od grupki 32 kilometry przed metą.

Polaków zabrakło na Igrzyskach Olimpijskich w 1984 roku, a w 1988 roku znów wywalczyli oni medal w jeździe drużynowej na czas na dystansie 100 kilometrów. Andrzej Sypytkowski, Joachim Halupczok, Zenon Jaskuła, Marek Leśniewski cały czas utrzymywali stratę do zawodników z NRD na poziomie kilku sekund, a w końcówce niewiele zabrakło, aby dogonili Niemców. Złoty krążek był o 6,5 sekundy od biało-czerwonych. Podium, z większą, dwuminutową stratą, zamknęli Szwedzi.

Pokolenie Majki i Włoszczowskiej

Polskie kolarstwo na kolejne medale olimpijskie musiało czekać 20 lat. Pierwszy krążek zdobyty w XXI wieku był pod wieloma względami wyjątkowy.

W 2008 roku po raz pierwszy kolarski medal dla Polski wywalczyła kobieta. Był to również pierwszy medal wywalczony w wyścigu kolarstwa górskiego (MTB), obecnego w programie Igrzysk od 1996 roku. 23 sierpnia na trasie Laoshan w Pekinie po srebro sięgnęła Maja Włoszczowska. Polce na pierwszej rundzie odjechała Niemka Sabine Spitz, która pewnie sięgnęła po złoto z 41-sekundową przewagą nad zawodniczką z Jeleniej Góry. Brąz zdobyła Rosjanka Irina Kalentiewa.

Więcej o tym wyścigu tutaj: IO 2008: srebro Włoszczowskiej, tytuł olimpijski dla Spitz

W Rio de Janeiro reprezentacja Polski wywalczyła z kolei dwa medale. W wyścigu ze startu wspólnego mężczyzn, 6 sierpnia 2016, brąz zdobył Rafał Majka. Zawodnik z Zegartowic po upadkach Sergio Henao i Vincenzo Nibalego został sam na czele i mknął do mety, lecz został złapany przez Grega van Avermaeta i Jakoba Fuglsanga.

Więcej o tym wyścigu tutaj: Greg van Avermaet mistrzem olimpijskim w wyścigu ze startu wspólnego. Rafał Majka trzeci!

Kilka dni później, 20 sierpnia 2016, drugi raz srebrny medal przypadł Mai Włoszczowskiej. Polka długo trzymała się w stopniowo przerzedzającej się czołówce, a ostatnią rundę rozpoczęła wraz z Jenny Rissveds. Szwedka zdołała jednak zgubić polską mistrzynię świata z 2010 roku i odjechała po złoty medal. Na najniższym stopniu podium stanęła za to Kanadyjka Catharine Pendrel.

Więcej o tym wyścigu tutaj: IO 2016: złota Jenny Rissveds, srebrna Maja Włoszczowska

Medale olimpijskie – kolarstwo: